Ngày 27/4/2012, một đám tang lặng lẽ được diễn ra tại thủ đô Paris của nước Pháp. Khi chiếc nắp quan tài được đóng lại, nhiều người có mặt đã không cầm được nước mắt tiễn biệt người quá cố, bác sĩ Henriette Bùi – vị nữ bác sĩ đầu tiên của Việt Nam…
“Hiện tượng” lạ của ngành Y khoa nước Pháp
Bác sĩ Henriette Bùi hưởng thọ 106 tuổi và theo di nguyện của bà thi hài sẽ được hỏa táng tại đài hỏa táng nghĩa trang Père-Lachaise (Paris 20). Tro cốt chia ra làm 2 đưa về Việt Nam. Một phần được dòng tộc họ Bùi ở huyện Mỏ Cày Bắc lưu giữ. Phần còn lại được an táng bên cạnh mộ kỹ sư bác sĩ Nguyễn Ngọc Bích – chồng bà – trong khuôn viên thánh thất Cao đài Bến Tre…
Bác sĩ Henriette Bùi lúc về già
Bà Henriette Bùi sinh ngày 8 tháng 9 năm 1906 tại Hà Nội. Cha bà là một nhân vật có thế lực và nổi tiếng ở Nam kỳ, nghị viên Bùi Quang Chiêu. Ông mang quốc tịch Pháp, là kỹ sư canh nông và cũng là chủ báo “La Tribune Indochinoise”. Mẹ bà, một phụ nữ Việt gốc Hoa là con của một đông y sĩ và cũng là một trong những người buôn bán địa ốc giàu có nhất vào thời bấy giờ.
Bà lớn lên ở Sài Gòn. Con đường học vấn bắt đầu từ trường St Paul de Chartres, tức trường Nhà Trắng tại Sài Gòn. Năm 9 tuổi, bà thi vượt cấp và đậu bằng certificat sớm 2 năm. Sau đó, bà vào học trường Collège des Jeunes Filles. Trường này bây giờ là trung học Nguyễn Thị Minh Khai. Bà tiếp tục học lên Lycée Marie Curie. Bà đỗ bằng Certificat d’Études với thứ hạng cao.
Anh bà là Louis Bùi Quang Chiêu – một bác sĩ chuyên về bệnh ho lao nổi tiếng tại Sài Gòn – luôn là tấm gương sáng để bà noi theo. Ước mơ được làm thầy thuốc chữa bệnh cho mọi người của bà cũng bắt nguồn từ ông anh này.
Đến năm 15 tuổi, bà nằng nặc đòi cha cho xuất ngoại, sang Pháp du học. Thương con, ông Bùi Quang Chiêu đành phải thuê một thầy giáo đi cùng để chăm lo cho bà sinh hoạt và học tập trên đất Pháp.
Vốn là một học sinh xuất sắc và rất thông minh, không bao lâu ngoài tiếng Việt, tiếng Pháp và Trung Hoa, bà còn thông thạo nhiều ngôn ngữ khác như tiếng Anh, Tây Ban Nha, Ý và cả những cổ ngữ như La Tinh và Hy Lạp.
Một năm sau từ ngày rời xa gia đình, bà đón nhận hung tin. Mẹ bà mất vì bệnh lao phổi. Sự kiện này khiến bà càng thôi thúc việc học hơn. Bốn năm sau bà tốt nghiệp bậc trung học tại Lycée d’Agen và Bordeau và chỉ cần thêm 1 năm nữa, năm 1926 bà lấy được mảnh bằng Tú tài trong tay..
Con đường vào đại học đã rộng mở, bà nghiễm nhiên trở thành sinh viên của trường đại học Y khoa Paris.
Bác sĩ Henriette Bùi năm 25 tuổi
Việc bà Henriette Bùi trở thành sinh viên y khoa là một hiện tượng lạ vào thời bấy giờ. Sự có mặt một phụ nữ Việt tại một trường đại học danh tiếng của Pháp là bước đột phá trong hệ thống giáo dục của nước này.
Năm 1932, bà tốt nghiệp đại học. Sau 2 năm thực tập, bà là người phụ nữ Việt Nam lấy bằng bác sĩ y khoa đầu tiên ở Pháp chuyên chữa trị các bệnh phụ nữ và trẻ em .
Bỏ tình riêng vì nghề…
Sống trong xã hội người phụ nữ không được xem trọng thì dù có bằng cấp cao, người phụ nữ vẫn bị coi là “bình thường” không hơn không kém. Bà Henriette Bùi mặc dù đã là vị nữ bác sĩ đầu tiên ở VN nhưng cũng không ngoại lệ. Thậm chí ngay cả trên đất Pháp, rất ít phụ nữ theo học ngành y. Nếu có học thì sau khi ra trường họ sẽ lấy chồng rồi sinh con đẻ cái chẳng mấy chốc bỏ nghề.
Gia đình ông Bùi Quang Chiêu. ảnh chụp năm 1921 tai Phú Nhuận. Bà Henriette Bùi thứ 2 từ trái sang
Trong những câu chuyện viết về bà có ghi lại, vừa tốt nghiệp xong, cha bà – ông Bùi Quang Chiêu – gọi bà về nước ngay để gả chồng.
Bà trở về nước vào đầu năm 1935 và nhận ngay chức vụ trưởng khoa hộ sinh của bệnh viện Sài Gòn. Cũng trong thời gian này, bà buộc phải lấy luật sư Vương Quang Nhường người từng du học Pháp. Ông tốt nghiệp tiến sĩ Luật khoa trở về nước với tư cách là tiến sĩ Luật khoa đầu tiên của nước ta.
Cuộc hôn nhân giữa bà và luật sư Nhường được hình thành sau những ép buộc có tính quyết liệt của cha bà. Đám cưới được diễn ra chỉ vài tháng sau đó và trở thành đám cưới môn đăng hộ đối nhất vào thời điểm bấy giờ. Là người có học vấn cao, kiến thức rộng, luật sư tại tòa thượng thẩm Vương Quang Nhường được giới thượng lưu Việt, Pháp lúc bấy giờ kính nể. Vợ và một bác sĩ y khoa con của một gia đình danh giá bậc nhất Nam Kỳ. Thế nhưng, cuộc hôn nhân này chỉ kéo dài một cách miễn cưỡng trong 2 năm rồi cả hai người ly dị nhau. Trong xã hội phong kiến việc ly hôn, vợ chồng bỏ nhau là việc không tưởng …
Khi kể lại nguyên nhân đổ vỡ này, bác sĩ Henriette Bùi xác nhận luật sư Nhường là một người chồng rất mẫu mực và hết lòng thương vợ. Tuy nhiên, ông không cảm thông, không chia sẻ được những khó khăn về nghề y, những đêm vắng nhà vì bệnh nhân, những trường hợp cấp cứu giữa đêm khuya. Một vài lần thì có thể chấp nhận được nhưng nghề y không đơn giản thế. Bà luôn bận rộn nên ông không thể chấp nhận khiến cuộc sống vợ chồng nặng nề hơn. Điểm hay nhất trong cuộc hôn nhân này là sau khi tan rã, họ vẫn đến với nhau và đối xử với nhau như những người bạn tốt.
Vụ ly dị của luật sư Nhường và bác sĩ Henriette Bùi đã gây ra một tiếng vang khá lớn. Cả xứ Nam kỳ, đi đâu cũng nghe những lời bàn tán. Khen thí ít mà lên án thì nhiều. Dư luận không thể ngờ một phụ nữ trí thức của một gia đình quyền quí lại có thể làm cái việc … “tày đình” như thế !!!
Tuy nhiên, hành động của bà Henriette Bùi đến nay đã được nhiều người đồng tình bởi bà xem sức khỏe, mạng sống của mọi người quí hơn hạnh phúc riêng tư. Bà chấp nhận hi sinh để đến với những mảnh đời bất hạnh, những nỗi đau của người cùng khổ…
Theo Vietnamnet
Nguồn: Dân trí
